KHI DỊCH LÀ MỘT NGHỆ THUẬT – BÀI 4: LÀM THẾ NÀO ĐỂ DỊCH THOÁNG NGHĨA?

“Chữ là thứ ta nhìn thấy được, còn nghĩa là thứ ta cảm nhận được”. Có thể nói nôm na rằng: 

“Dịch thoáng nghĩa” chính là việc ta chuyển di một văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác thông qua cảm nhận và vốn từ của chúng ta, tất nhiên là không được vượt ra quá xa so với nghĩa gốc của văn bản. 

1. Nếu có thể, hãy “Việt Nam hóa” đối tượng cần dịch:
Nếu bạn muốn dịch để người Việt hiểu được, hãy sử dụng những ngôn từ thuần Việt nhất, như thế bạn sẽ chạm được vào trái tim người đọc. Nếu có thể, hãy đưa vào trong câu những thành ngữ, tục ngữ, ca dao … Để người đọc có thể cảm nhận rõ nhất những gì bạn muốn nói.

Ví dụ như

_ He eats like a horse. ---> Chúng ta không nên dịch là “Anh ấy ăn như ngựa”, thay vào đó người Việt hay nói những người ăn nhiều là “ăn như thuồng luồng” / “ăn như hùm như beo” …

_ Shakira sings like a goat ---> Hát dở thì Việt nam không nói là “hát dở như con dê”, thay vào đó sẽ là “hát như vịt đực”

_ Jack always knows me inside out ---> cụm “know somebody inside out” có nghĩa là “hiểu ai đó rất rõ”, chúng ta có thể nói một cách Việt Nam hơn là “Lúc nào Jack cũng như thể đi guốc trong bụng tôi vậy”.



2. Chuyển từ hỏi thành câu khẳng định

* Có một số cấu trúc chúng ta không nên giữ nguyên cấu trúc hỏi của nó:

_ Why don’t we / you + động từ nguyên thể? hoặc Shall we + động từ nguyên thể?

Đây là cấu trúc dùng để mời hoặc đưa ra lời gợi ý làm gì đó. Chúng ta nên chuyển thành câu khẳng định.

Why don’t we / you go for a picnic on Sunday? ---> Chủ nhật đi dã ngoại đi bọn mày Biểu tượng cảm xúc pacman

* Nhiều khi ta có thể chuyển câu hỏi thành câu khẳng định với mục đích nhấn mạnh và biểu lộ rõ cảm xúc. Tất nhiên là trong hoàn cảnh cụ thể nhé:

“Why don’t chidren like school?” ----> Trường học thật tẻ nhạt!

“Nam, why are you so late?” ----> Muộn quá rồi đấy Nam!



3. Dịch theo cách tư duy logic và vốn từ của bản thân:

A strong woman is the one who is able to smile this morning like she wasn’t crying last night

Nếu dịch bám từ nhất ta sẽ dịch là:

Một người phụ nữ mạnh mẽ là người có thể cười vào sáng nay như thể cô ta đã không khóc vào tối qua.

---> Thế này là bạn đã đảm bảo là dịch đúng. Nhưng liệu có thể dịch hay hơn không?

This morning ----> sáng nay ----> ngày hôm nay
Last night ----> tối qua ---> ngày hôm qua.
Cry ----> khóc ----> giọt nước mắt ----> sự đau khổ
Smile ----> cười -----> nụ cười ----> niềm hạnh phúc

Vậy ta có thể dịch là:

_ Người phụ nữ mạnh mẽ luôn biết cách xóa đi nước mắt của ngày hôm qua bằng nụ cười của ngày hôm nay.

_ Người phụ nữ mạnh mẽ luôn biết cách xóa đi nỗi đau của ngày hôm qua bằng niềm hạnh phúc của ngày hôm nay.

_ Người phụ nữ mạnh mẽ là người lấy nụ cười ngày hôm nay để lau khô nước mắt của ngày hôm qua
Và nhiều cách dịch khác nữa.

Hy vọng bài lần này đã giúp các bạn hiểu hơn về các cách dịch thoáng nghĩa